Rozmowa o metodach może być impulsem, który popchnie taką osobę w kierunku dokonania czynu samobójczego. Może też przyczyniać się do częstszego występowania myśli samobójczych. Z mojego doświadczenia wynika, że osoby w kryzysie strasznie fiksują się na metodach i potrafią spędzać godziny na szukaniu informacji w Internecie.
To nie są sprawy dla dzieci Helena ma 63 lata, pochodzi z rodziny wielodzietnej. Było ich w domu sześcioro, oprócz niej jeszcze siostra i czterech braci. – Rodzeństwo to jedna z najlepszych rzeczy na świecie – twierdzi kobieta. Właśnie dlatego tak żałuje, że jej syn jest jedynakiem. – Niestety nie mogłam mieć więcej dzieci. Chciałam, ale nie mogłam – przyznaje. Pamięta, jak bardzo bała się, kiedy jej syn nastolatek rozpoczął naukę w szkole na Śląsku, kilkaset kilometrów od domu. – Nie wiedziałam, co się z nim dzieje, wtedy nie wszędzie były telefony. Bałam się, że wpadnie w złe towarzystwo albo nie będzie sobie radził z nauką i zamiast szukać pomocy w domu, wpadnie na jakiś głupi pomysł – opowiada. Tak naprawdę Helena zniosłaby każdy pomysł syna z wyjątkiem jednego: samobójstwa. – Pamiętam, co się stało z moją matką po tym, jak znaleźliśmy Staszka ze sznurem na szyi. Wiedziałam, że ja bym tego nie przeżyła – mówi kobieta. Staszek był starszym bratem Heleny. Kiedy "to" się stało, ona miała 10 lat, on 19. – Nikt o tym ze mną nie rozmawiał. Raz tylko zapytałam drugiego brata, czy Staszek był nieszczęśliwy? Odpowiedział, że to nie są sprawy dla dzieci i żebym z nikim nie rozmawiała o tym, co się stało. Posłuchałam, ale ludzie i tak wiedzieli. Wiedzieli i komentowali, choć u nas w domu tego tematu nie było. W domu Heleny nie rozmawiało się również o tym, co po śmierci Staszka stało się z ich matką. – Zaczęła chorować. Nie wiem na co. Całymi dniami leżała w łóżku, nie wolno jej było przeszkadzać. Mną zajmowała się siostra i bracia – wspomina kobieta. Wśród tych braci był Marian. Najstarszy z rodzeństwa, mądry, poważny, wcześnie zaczął pracować, by pomóc rodzinie. 9 lat temu Helena odebrała telefon od jego żony: "Twój brat nie żyje, przyjedź na pogrzeb. Znalazłam go w garażu". – Nie mieliśmy wielkiego kontaktu – przyznaje kobieta. – Wysyłaliśmy sobie kartki na święta, czasem rozmawialiśmy przez telefon, spotykaliśmy się tylko raz w roku. Najwięcej opowiadał o synach. Cieszył się, że im się powodzi, że założyli rodziny, że mają dzieci. Rzadko wspominał o żonie. Pewnie dlatego, że akurat w małżeństwie mu nie wyszło, wiem, że się kłócili. Ale czy to jest powód, żeby się wieszać? – Helena przyznaje, że najbardziej szkoda jej synów brata. – Trzech dorosłych mężczyzn: przystojnych, porządnych, energicznych. Na pogrzebie ojca szli skuleni, bladzi. Jeden w dwa dni posiwiał. Takich rzeczy nie robi się dzieciom. Dlaczego nie chciał żyć? Dlaczego mi to zrobił? Kazimierz Ździebło, psycholog i psychoterapeuta z Dolnośląskiego Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego we Wrocławiu, zwraca uwagę, że samobójstwo nie dotyczy tylko osoby, która je popełniła. Ma wpływ również na rodzinę, sąsiadów, znajomych, kolegów z pracy. – Jest niczym fala uderzeniowa, która rozpryskuje się na boki. Najbardziej dotyczy tych, którzy z daną osobą byli najbliżej, ale tak naprawdę nie omija nikogo, kto miał z nią jakiekolwiek relacje – mówi Kazimierz Ździebło. – W przypadku normalnej śmierci, na przykład z powodu choroby, ludzie mają czas, by się na nią jakoś przygotować, oswoić, pożegnać. W przypadku samobójstwa tej szansy nie ma, a dodatkowo pojawia się mnóstwo pytań, dla których wspólnym mianownikiem jest słowo "dlaczego?". Dlaczego to zrobił? Dlaczego teraz? Dlaczego mnie zostawił? Dlaczego nie chciał żyć? Na te pytania odpowiedzi niestety nie ma. Nawet jeśli samobójca zostawił list, on najczęściej niczego nie wyjaśnia, a ludzie nie lubią żyć w próżni, w braku wiedzy czy niepewności, szczególnie jeśli dotyczy ona kwestii nieodwracalnych. Sprawy pogodzenia się ze stratą nie ułatwia również obwinianie siebie za to, co się stało, ani złość pojawiająca się w stosunku do osoby, która odebrała sobie życie. Ta złość ma związek z pytaniem: "Dlaczego mi to zrobił lub zrobiła? Dlaczego zostawił/zostawiła mnie samą?". Kazimierz Ździebło zwraca również uwagę, że śmierć samobójcza pociąga za sobą żałobę inną niż śmierć "zwyczajna". Zazwyczaj występuje pięć jej etapów: zaprzeczenie, gniew, targowanie, depresja i w końcu akceptacja, czyli pogodzenie ze stratą. – W przypadku śmierci samobójczej te etapy mogą się mieszać, niekoniecznie występują po kolei. Bardzo często zdarza się również tak, że ludzie zatrzymują się gdzieś na początku i nie są w stanie iść dalej, zwłaszcza że do bardzo trudnych emocji związanych z samobójstwem kogoś bliskiego dochodzą jeszcze dodatkowe, takie jak wstyd i poczucie społecznego naznaczenia – tłumaczy Kazimierz Ździebło. – Osoby bliskie mają wrażenie, że całe otoczenie wini ich za to, co się stało. No bo jak to, był jakiś problem, a nikt z rodziny, z tych najbliższych osób, go nie dostrzegł? To dodatkowo utrudnia pogodzenie się z tym, co się stało i powoduje, że ludzie latami nie potrafią wrócić do normalnego funkcjonowania. Cały czas obwiniają siebie za to, co się stało. Śmierć zamiast niedzielnego obiadu Iwona jest księgową. O tym, co będzie robić zawodowo, zdecydowała już jako nastolatka. – Wiedziałam, że w tym zawodzie zawsze znajdę pracę, a najbardziej na świecie zależało mi na tym, żeby zarabiać i mieć własne pieniądze – tłumaczy. Te pieniądze miały ją ustrzec przed losem, jakim żyła jej matka. – Całe życie spędziła w domu, opiekując się mną, bratem i naszym pijanym ojcem – opowiada Iwona, która zaraz po maturze wyprowadziła się do innego miasta. – Chciałam uciec z tego piekiełka, w którym żyłam od urodzenia. Sądziłam, że już nic gorszego nie może mnie spotkać. Jednak 5 lat temu Iwona zupełnie niespodziewanie z piekiełka wpadła do piekła. – Miałam dobrą pracę, poszłam na terapię dla DDA i powoli zaczynałam sobie radzić z demonami przeszłości. Poza tym zmarł mój ojciec. Oczywiście było mi smutno, ale czułam też ulgę, zwłaszcza kiedy myślałam o mamie, na którą ojciec nieraz podniósł rękę. Sądziłam, że teraz będzie jej się łatwiej żyło – tłumaczy Iwona. Tamtej kwietniowej niedzieli wyszła z domu przed południem. Już z samochodu zadzwoniła do mamy. Nie odebrała, ale Iwona pomyślała, że pewnie jest zbyt zajęta robieniem obiadu. Pierwszy niepokój poczuła, gdy okazało się, że drzwi do mieszkania są zamknięte, a na dzwonek nie ma żadnej reakcji. Otworzyła własnym kluczem. – Najpierw pomyślałam, że śpi. Właściwie od początku coś mi nie pasowało, może przez tę ciszę, bo mama zawsze słuchała radia, ale naprawdę bardzo chciałam, żeby spała – Iwona mówi, że choć minęło już 5 lat, do dziś nie może uwierzyć, że matka zdecydowała się połknąć garść środków nasennych i uspakajających. – Nie wiem, dlaczego to zrobiła. Tysiąc razy zadawałam sobie pytanie, gdzie popełniłam błąd? Jestem pewna, że mogłam jej pomóc, mogłam ją uratować. Dlaczego niczego nie zauważyłam? Przecież samobójstwa nie popełnia się z dnia na dzień, takie coś się planuje. Jak długo ona je planowała? Ile razy wysyłała mi jakieś sygnały? Byłam najbliższą jej osobą, a niczego nie zauważyłam. Niczego! Jak to możliwe? Iwona przyznaje, że często myśli o sobie jako o córce, która zawiodła. Jest pewna, że inni – brat, bratowa, dalsza rodzina, sąsiedzi – także tak sądzą. – Dlatego, jeśli nie muszę, nie opowiadam, co tak naprawdę się stało. W pracy powiedziałam, że moja mama zmarła, ale nie wyjaśniłam, w jaki sposób. Dzięki temu przynajmniej w biurze nie czuję na sobie tych oskarżycielskich spojrzeń i uwag o córce, która nawet własnej matce nie potrafiła pomóc. Czasy sukcesu nie lubią smutku Co może zrobić osoba, której ktoś bliski popełnił samobójstwo? Jak sobie pomóc? – Najważniejsze to nie izolować się – przekonuje Kazimierz Ździebło i doradza, by nie bać się szukać pomocy u specjalisty: psychologa lub terapeuty. Na pewno warto iść do ośrodka pomocy kryzysowej, a w większych miastach rozejrzeć się za grupami wsparcia. Czasem ulgę i pogodzenie z tym, co się stało, daje już kilka czy kilkanaście spotkań z grupą lub specjalistą. – Ale też warto dać sobie czas – uważa Ździebło. – Dzisiejszy świat przyspiesza i w naszej świadomości przyspiesza także kwestia przeżywania, również żałoby. Chcemy ją mieć za sobą szybko, bezboleśnie i sprawnie pójść dalej. Jeśli to się nie udaje, jesteśmy zaniepokojeni, ale niepokoimy również otoczenie: "Dlaczego on taki smutny, przecież to już trzy miesiące?". Czasy sukcesu nie lubią smutku. A żałoba potrzebuje czasu. Nasza kultura nieprzypadkowo wykształciła okres dwunastu miesięcy jako czasu niezbędnego, aby mentalnie się pożegnać. A teraz? W teraźniejszości, w której żyjemy, najlepiej, aby wszystko odbywało się szybko, sprawnie, bezboleśnie, bez wysiłku. Tak się jednak nie da. Dlatego specjaliści przekonują, by dać sobie prawo do tego, by smutek związany z żałobą po prostu trwał. – Tak samo trzeba pozwolić sobie odreagować złość na osobę, która dokonała samobójstwa – dodaje Kazimierz Ździebło. – Niektórym pomoże pewnie krzyk, nawet w obecności innych ludzi, ktoś inny będzie wolał popłakać, opowiedzieć o swoich emocjach, albo wręcz przeciwnie, konsekwentnie będzie tego tematu unikał. To są kwestie indywidualne, które trzeba uszanować. Na pewno warto być z osobą, która straciła kogoś w wyniku śmierci samobójczej. Nie po to, by udzielać jej rad, ale by po prostu czuła naszą obecność i wsparcie.

Wielu wierzy, że chrześcijanin który popełni samobójstwo nie będzie zbawiony. Takie nauczanie nie ma potwierdzenia w Biblii. Pismo naucza, że od momentu kiedy prawdziwie zawierzymy Chrystusowi, otrzymujemy życie wieczne (Ew. Jana 3.16). Zgodnie z Biblią, chrześcijanie mogą mieć pewność ponad wszelką wątpliwość, że mają

Originally published under the title I Want to Go to Heaven the Moment I DieCopyright © 2008 Thaddeus Doyle (Rev.)Copyright © for the Polish translation by Wydawnictwo Esprit 2020All rights reservedIlustracja na okładce: Małgorzata BocianRedakcja: Natalia Biegańska, Malwina KozłowskaKorekta: Justyna Jakubczyk, Monika NoweckaISBN 978-83-67291-24-8Wydanie I, Kraków 2020Wydawnictwo Esprit sp. z Władysława Siwka 27a, 31-588 Krakówtel./fax 12 267 05 69, 12 264 37 09, 12 264 37 19e-mail: [email protected][email protected][email protected]Księgarnia internetowa: przeczytasz choćby spis treści, pomódl się tymi słowami: Panie, proszę, abyś przemówił do mnie poprzez słowa tej nieśmiertelną dusząKażdy z nas ma wieczną (nieśmiertelną) duszę, która żyje dalej po śmierci ciała. Właściwsze byłoby jednak stwierdzenie, że jesteśmy wiecznymi (nieśmiertelnymi) duszami w śmiertelnych ciałach. Zazwyczaj przyjmuje się, że to ciało jest ważniejszym elementem ludzkiej istoty, a dusza jest czymś w rodzaju nieokreślonego, zagadkowego odbicia w jego wnętrzu; ale tak naprawdę jest odwrotnie: to nieśmiertelna dusza jest ważniejszą częścią tego, kim jesteśmy. Kolejne rozdziały tej książki, opisujące doświadczenia z pogranicza śmierci (NDE)1 – a nawet doświadczenia pośmiertne, jak w przypadku Dona Pipera i George’a Rodonaia – dowodzą, że wieczna dusza nie tylko żyje po śmierci ciała, lecz także potrafi widzieć, słyszeć, czuć zapachy i dotyk oraz myśleć i pojmować nowe doświadczeń z pogranicza śmierci ludzie, którzy przez całe życie byli niewidomi – widzą, a później ze szczegółami opisują to, co zobaczyli. Ludzie, którzy przez całe życie mieli dobry wzrok, odkrywają, że po drugiej stronie widzą wszystko bez porównania lepiej. Ludzie, którzy przez całe życie byli głusi – świetnie słyszą. Ludzie, którzy przez całe życie mieli dobry słuch, słyszą z nową wrażliwością. Badając prawdziwe NDE, odkrywamy, że w rzeczywistości zdolność widzenia leży w nieśmiertelnej duszy człowieka. W czasie gdy jest ona związana ze śmiertelnym ciałem, oczy jedynie umożliwiają jej widzenie. Właściwa zdolność słuchu jest umiejętnością duszy; uszy naszego śmiertelnego ciała tylko umożliwiają jej słuchanie, gdy jest z nim złączona. Podobnie jest z innymi zmysłami, które są tylko czułkami dla nieśmiertelnej NDE ludzie, którzy nie wierzyli w ciągłość życia po śmierci, odkrywają, że się mylili. Ludzie, którzy nie wierzyli w istnienie Boga, spotykają Go. Ludzie, którzy zawierzyli swoje życie Jezusowi, w niesamowity sposób doświadczają Jego miłości. Ludzie, którzy nie dostrzegali pełni prawdy o swoim życiu – byli ślepi na własny egoizm i krzywdę wyrządzaną innym – stają w prawdzie i nabierają umiejętności oceny dobra i zła w swoim życiu, a po doświadczeniu z pogranicza śmierci często przechodzą głębokie do czynienia z NDE, musimy jednak zachować ostrożność. Każde z tego typu przeżyć jest częściowym zetknięciem się ze śmiercią, jednakże niektórzy mylnie uważają je za doświadczenie śmierci w pełni. Co gorsza, ci, którzy z własnej winy odrzucili Boga i wiedli egoistyczne życie, mogą znaleźć się pod wpływem Szatana udającego anioła światłości. Nawet jednak w takim przypadku człowiek doświadcza prawdziwego opuszczenia ciała i również zaznaje życia po drugiej ktoś podchodzi do doświadczeń z pogranicza śmierci z otwartym umysłem i bada wszystkie dowody, musi się zgodzić z tym, że centrum ludzkiego bytu stanowi nieśmiertelna dusza. To właśnie ona jest najważniejszym elementem istoty ludzkiej. Człowiek staje się żywy dopiero wtedy, gdy ożywa w nim wieczna dusza. Nasz intelekt, sumienie, wola, duchowe serce, osobowość – to wszystko elementy, które pozwalają nieśmiertelnej duszy działać poprzez nasze śmiertelne również, że podczas doświadczenia z pogranicza śmierci, gdy dusza jest oderwana od ciała, człowiek może odmienić swoje życie. Czasami ktoś, kto od urodzenia był ofiarą, przechodzi głęboką przemianę dzięki temu, że jego nieśmiertelna dusza została otoczona Bożą miłością. Koleje losu Barbary Harris Whitfield były naznaczone cierpieniem, ale po tym, jak jej dusza podczas NDE zaznała Bożej miłości, wszystko się zmieniło – stała się inną kobietą. Często przeniknięcie Bożą miłością wiąże się z przewartościowaniem życia. Angie Fenimore, która również była ofiarą wielu nadużyć, próbowała popełnić samobójstwo po latach głębokiej rozpaczy, a potem, gdy Bóg objął ją swoją miłością, a jej czyny zostały poddane ocenie, mogła wrócić do śmiertelnego ciała i zacząć nowe życie. Marino Restrepo był uzależniony od narkotyków, alkoholu i seksu przez trzydzieści trzy lata, ale po tym, jak znalazł się u bram piekła, a później został otoczony Bożą miłością, wróciwszy do ciała, całkowicie poświęcił życie mówiąc: uzdrów duszę człowieka, a jego życie się odmieni. Nawet ludzie, którzy borykali się z cierpieniem albo byli uzależnieni od narkotyków, alkoholu i seksu, mogli zacząć wszystko od nowa po tym, jak ich nieśmiertelne dusze zostały zmuszone, by stawić czoła prawdzie, a następnie, otoczone Bożą miłością, wróciły do śmiertelnych ciał, uwolnione od wszelkich część książki stanowią historie osób, które mają za sobą tego typu doświadczenia. Taka przemiana życia ma trzy kluczowe elementy: otoczenie Bożą miłością; dostrzeżenie pełni prawdy o własnym życiu; a także, jeśli ktoś z własnej winy dokonywał złych wyborów, stawienie czoła wiecznym drugiej części książki skupię się na tym, jak otworzyć się na Bożą miłość i odmienić swoje życie, jeszcze zanim opuścimy swoje śmiertelne ciało. Bóg pragnie pomóc każdemu z nas doświadczyć Jego miłości oraz przemiany tu, na ziemi. Otwórz się na Jego działanie, a z radością będziesz mógł wyczekiwać życia po że jak długo pozostajemy w ciele, jesteśmy pielgrzymami, z daleka od Pana. […] Chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Kor 5, będzie „BOGIEM Z NIMI”. I otrze z ich oczu wszelką łzę, a śmierci już nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już nie będzie, bo pierwsze rzeczy 21, 3–4Był martwy przez dziewięćdziesiąt minut2W styczniu 1989 roku Don Piper brał udział w konferencji Teksańskiego Ogólnego Zgromadzenia Baptystów nad jeziorem Livingston niedaleko Houston. Kiedy w drodze do domu przejeżdżał przez most nad Trinity River, nadjeżdżająca z przeciwnej strony ogromna osiemnastokołowa ciężarówka zjechała na jego pas, zderzyła się czołowo z jego autem i po nim przejechała, miażdżąc siedzącego w środku doznał ciężkich złamań. Fragmenty kości jednej ręki i nogi nigdy nie zostały odnalezione. Miał rozległe obrażenia. Z nosa, oczu, uszu i ust ciekła mu krew. Kiedy o godzinie przyjechali lekarze i go zbadali, stwierdzili zgon. Zanim jego ciało można było przetransportować do kostnicy, zgon musiał zostać potwierdzony przez starszego, bardziej doświadczonego lekarza, więc o ponownie zbadano ciało Dona. Nadal był martwy. Wrak samochodu przykryto płachtą na czas oczekiwania na możliwość wydobycia ten czas na drodze utworzył się ogromny korek. Dick i Anita Onerecker, którzy również wracali do domu z konferencji, utknęli w ogonku samochodów i w końcu postanowili pieszo podejść bliżej miejsca wypadku. Zauważyli czerwony samochód przykryty brezentem. Powiedziano im, że kierowca nie żyje. Nie wiedzieli, że to ich przyjaciel Don. Baptyści nie uznają modlitwy za zmarłych, ale Dick nagle usłyszał wewnętrzny głos, mówiący: „Musisz się pomodlić za człowieka z czerwonego samochodu”. W pierwszej chwili chciał porzucić ten pomysł, uznawszy go za niedorzeczny – przecież ten mężczyzna był martwy. A jednak nabrał przekonania, że właśnie przemówił do niego Bóg, że to On sam prosił go o modlitwę za te miały miejsce w kraju zamieszkanym głównie przez baptystów. Wszyscy obecni na miejscu zdarzenia byli baptystami. Kiedy Dick powiedział, że chciałby się pomodlić z mężczyzną w czerwonym samochodzie przykrytym płachtą, przypomniano mu delikatnie, że ów człowiek nie żyje. Gdy powtórzył, że mimo wszystko chciałby się z nim pomodlić, bezceremonialnie oznajmiono mu, że kierowca nie tylko jest martwy, ale samo miejsce wypadku jest tak przerażające, że lepiej, by go nie oglądał. Dick wyjaśnił, że służył jako sanitariusz podczas wojny w Wietnamie, więc nie będzie miał problemu z widokiem obrażeń mężczyzny. Odpowiedziano mu:– Nie widział pastor czegoś równie mu jednak pomodlić się nad nieboszczykiem, skoro aż tak mu na tym Dona zostało zmiażdżone, ale drzwi bagażnika były urwane, więc Dick mógł się przez nie wczołgać do środka. Wpełzł na tyle głęboko, by dosięgnąć ciała Dona i sprawdzić tętno. Nie wyczuł go. Don wciąż był martwy! Dick nadal nie wiedział, z kim ma do czynienia. Wiedział jedynie, że chociaż ten człowiek nie żyje, Bóg każe mu się za niego modlić, zatem tak właśnie postąpił. Kiedy zabrakło mu słów, zaśpiewał psalm; potem ponownie modlił się i śpiewał, czując Boże prowadzenie. Kiedy to robił, poczuł, że powinien poprosić, by mężczyzna został uzdrowiony z ran, których nie było widać – a więc obrażeń mózgu i narządów wewnętrznych. Była to dość osobliwa modlitwa, ponieważ kierowca bez wątpienia był martwy i miał rozległe widoczne obrażenia. Dick modlił się z taką pasją i żarliwością, jak jeszcze nigdy w życiu. A potem znowu zaczął śpiewać, tym razem pieśń What a Friend We Have in Jesus [Przyjacielem naszym Jezus]. Wyobraźcie sobie jego szok, gdy „martwy” mężczyzna nagle zaczął śpiewać razem z nim!Dick jak najszybciej wysiadł z samochodu i podbiegł do lekarza, krzycząc:– On żyje! Ten człowiek nie umarł! Żyje!Lekarz pomyślał, że Dick zwariował. Don został przecież zbadany i stwierdzono jego zgon – nie raz, ale dwa razy. Doktor na własne oczy widział, że ciało zostało zgniecione. A teraz jakiś kaznodzieja twierdził, że człowiek ten nie tylko ożył, lecz także zaczął śpiewać.– On żyje! Zaczął śpiewać razem ze samo stwierdzenie, że „martwy” człowiek ożył, było dość głupie. Ale że śpiewał?! To już zdecydowanie za wiele. Lekarz był przekonany, że ma do czynienia z beznadziejnym przypadkiem kompletnego wariata. Dick nie poprawiał sytuacji, wciąż krzycząc:– On śpiewa! On żyje!Nikt nie słuchał Dicka – przecież Don nie tylko był martwy, lecz także zmiażdżony i okaleczony. Wreszcie Dick zagroził, że położy się w poprzek jezdni, jeśli ratownicy nie sprawdzą ponownie stanu rannego kierowcy. W końcu jeden z sanitariuszy powiedział, że sprawdzi, czy nieboszczyk wciąż jest martwy. Teatralnie podszedł do samochodu, zdjął nakrycie, sięgnął do środka, by udowodnić, że mężczyzna nadal nie żyje – i nagle głośno krzyknął! Raptem wszyscy rzucili się do akcji – albo przynajmniej próbowali. Samochód był jednak zmiażdżony, a ciało Dona zakleszczone, więc nie było możliwe oswobodzenie go bez ciężkiego sprzętu, który trzeba było sprowadzić z miasta oddalonego o pięćdziesiąt czasie oczekiwania Dick wrócił do Dona i dalej się z nim modlił. Obrażenia mężczyzny były bardzo poważne. Przejechały po nim koła ciężarówki. Deska rozdzielcza przytrzasnęła mu nogi, miażdżąc prawą i łamiąc lewą w dwóch miejscach. Lewe ramię było przemieszczone i przewieszone nienaturalnie przez siedzenie. Ręka ledwie trzymała się na swoim miejscu i brakowało w niej kawałka kości. Z lewego przedramienia została tylko miazga łącząca dłoń z resztą kończyny. Podobnie było z lewą nogą. Brakowało jedenastu centymetrów kości udowej, których nigdy nie odnaleziono. Łydka i stopa trzymały się jedynie na skórze i mięśniach. Nie istnieje medyczne wyjaśnienie faktu, że Don nie wykrwawił się na oczu, uszu i nosa leciała mu krew. Było jasne, że Don odniósł ogromne obrażenia głowy i narządów wewnętrznych. Kiedy Dick pomodlił się o uzdrowienie z niewidocznych ran, coś musiało się wydarzyć. Mimo to Don nadal był bardzo ciężko ranny. Jazda do szpitala okazała się udręką, potem zaś trzeba było przetransportować go do innej kliniki karetką, ponieważ pogoda nie pozwalała na lot helikopterem. Co gorsza, nie pozwalano mu zasnąć i podawano mu tylko określoną dawkę leków przeciwbólowych, by nie stracił przytomności. To był istny koszmar. Wydawało mu się, że ta podróż nigdy się nie skończy, ale wreszcie dotarł do celu. Okropny ból towarzyszył mu jednak jeszcze przez wiele miesięcy. Chwilami Don pragnął tylko umrzeć.– Boże, czy po to wróciłem na ziemię?! – krzyczał raz po raz. – Sprowadziliście mnie z powrotem, żebym tak cierpiał?!Z samego wypadku Don zapamiętał tylko widok mostu, a potem to, że został otoczony światłością, której blasku nie potrafił opisać słowami. W następnym momencie zarejestrowanym przeze mnie znajdowałem się już w niebie. Stałem tam, przepełniony radością; rozejrzałem się i zobaczyłem tłum ludzi. […] Kiedy się zbliżali, od razu wiedziałem, że wszyscy oni umarli w ciągu mojego życia. Ich obecność wydała mi się naturalna. Biegli do mnie, uśmiechając się, wołając radośnie i wielbiąc Boga. Zrozumiałem, że to mój niebiański komitet powitalny, chociaż nikt mi tego nie powiedział. Wyglądało to tak, jakby wszyscy oni zebrali się tuż przed bramą nieba w oczekiwaniu na powitał go dziadek Joe Kulbeth, a następnie przyjaciel z dzieciństwa Mike Wood, który sam zginął w wypadku. Don nie potrafił się otrząsnąć po jego śmierci, lecz teraz, gdy się spotkali, cały smutek przywitał go wielki tłum ludzi, których poznał na ziemi. Wszyscy emanowali ogromnymi szczęściem i radością. Don nie potrafił tego opisać: To dlatego, że muszę posługiwać się ziemskimi określeniami, by opisać niewyobrażalną radość, podniecenie, ciepło czy absolutne szczęście. Ciągle ktoś mnie ściskał, dotykał, mówił do mnie, śmiał się czy wychwalał że Don pisze o ludziach „starych, młodych i w średnim wieku”. Wszyscy oni w jakiś sposób wpłynęli na jego życie. Piperowie chętnie organizowali spotkania rodzinne, ale to było wspanialsze niż wszystkie poprzednie. Jak twierdzi: „Moje doświadczenie nieba było wspaniałe pod wieloma względami – jednym z nich było to, że czułem się jak na największym z możliwych zjeździe rodzinnym”. Atmosfera była cudowna: „Otaczała mnie ciepła, promieniejąca światłość. Rozglądając się, ledwie byłem w stanie ogarnąć wzrokiem wszystkie żywe, oszałamiające kolory”.Dalej Don pisze: Nigdy dotąd, nawet w najszczęśliwszych chwilach, nie czułem się tak pełen życia. Stałem bez słowa naprzeciw tłumu ukochanych osób; nawet po dłuższym czasie nadal próbowałem ogarnąć wszystko, czego doświadczałem. Zebrani wciąż na nowo wyrażali radość i podniecenie z powodu spotkania ze mną i tego, że do nich dołączam. Właściwie nie wiem, czy w rzeczywistości wypowiadali słowa, wiedziałem jednak, że czekali na mnie i spodziewali się mnie. […]Nie byłem świadomy niczego, co pozostawiłem na ziemi, nie czułem żalu z powodu opuszczenia żony i dzieci czy też posiadanych rzeczy. Było tak, jak gdyby Bóg usunął z mojej świadomości wszystkie negatywne odczucia i wszelkie niepokoje. Mogłem tylko radować się głęboko z bycia razem ze wspaniałymi ludźmi, którzy wyszli mi na spotkanie. Wyglądali dokładnie tak jak dawniej, kiedy ich znałem, byli tylko bardziej radośni niż kiedykolwiek na prababcia Hattie Mann była rdzenną Amerykanką. Don poznał ją, gdy była już starszą, przygarbioną kobietą o wysuniętej naprzód głowie i mocno pomarszczonej twarzy. Nie miała też ani jednego zęba, ponieważ rzadko zakładała protezę. Teraz, wyprostowana, stała tu, by go powitać, i promieniała szczęściem. Kiedy się uśmiechała, cała jej twarz się rozjaśniała, a Don widział jej błyszczące zęby – nie miał wątpliwości, że to jej własne. Nie wyglądała już staro, nie była zmęczona życiem. U wszystkich osób zniknęły wszelkie skutki i oznaki doczesnych cierpień. Nawet ci, którzy z ludzkiego punktu widzenia nie byli piękni, teraz wyglądali pisze: Wszyscy zaczęli mnie ściskać i przytulać i w którąkolwiek stronę spojrzałem, wszędzie dostrzegałem jakąś osobę, którą kochałem i która kochała mnie. […] Czułem się kochany bardziej niż kiedykolwiek dotąd w życiu. […] Kiedy się we mnie wpatrywali, wiedziałem, co znaczy doskonała miłość, którą opisuje Biblia. Owa miłość emanowała z każdej spośród otaczających mnie osób. I ja wpatrywałem się w nie, i czułem się, jak gdybym chłonął ich miłość do przed nim znajdowało się coś, co opisał jako wejście do nieba. Wydobywał się z niego „blask jaśniejszy niż światło, które nas otaczało, po prostu najbardziej jaśniejący blask, jaki można sobie wyobrazić”. Don twierdzi, że ziemskie słowa nie są w stanie opisać tego, co oglądał, ani uczucia zachwytu, którego jedynie intensywne, promieniejące światło, nic więcej. […] Tymczasem intensywne światło, które mnie otoczyło, gdy spotkałem się ze swoimi bliskimi i przyjaciółmi, słabło, zamieniając się w ciemność; równocześnie opalizująca światłość przede mną narastała. Było tak, jak gdyby każdy mój krok wzmacniał jarzącą się intensywnie poświatę. Nie mogłem zrozumieć, jak to możliwe, ale właśnie tak się ja nie byłem oślepiony, za to zdumiewałem się, że blask i natężenie światła coraz bardziej rosną. Wydaje się to dziwne, ale mimo że wszystko było jaskrawe i wspaniałe, z każdym moim krokiem owa wspaniałość rosła. I im dalej szedłem, tym jaśniejsze stawało się światło. Otoczyło mnie w końcu i wtedy miałem poczucie, że zostałem zaprowadzony przed oblicze ziemi, gdy wchodzimy do jasnego światła, nasze oczy potrzebują czasu, by się przystosować, ale nieśmiertelna dusza Dona nie miała tego problemu. Widział wszystko bez niebie każdy z naszych zmysłów staje się niewyobrażalnie zwielokrotniony i jest w stanie obserwować to wszystko, co nas otacza. Było to prawdziwe święto dla zmysłów! Postępowałem naprzód i ogarnął mnie nabożny lęk. Nie wiedziałem, co znajduje się przede mną, lecz czułem, że z każdym moim krokiem wszystko będzie coraz wspanialsze. I wtedy usłyszałem muzykę. […]Jak piosenka, która nie ma końca. Osłupiałem z podziwu, chciałem tylko słuchać i słuchać. Nie można powiedzieć, że po prostu słyszałem muzykę. Czułem się tak, jak gdybym stał się częścią owej muzyki, grała także w moim ciele, przenikała mnie. Stałem nieruchomo, lecz czułem, że dźwięki jak gdyby mnie tylko ludzie śpiewali i grali. Trzepot anielskich skrzydeł wygrywał zniewalającą, nieustającą pieśń pochwalną. Don nie widział aniołów, ale jest absolutnie przekonany, że to właśnie ich słyszał. Co więcej, była to muzyka zupełnie niepodobna do tej, którą poznał na ziemi. Pochwalne melodie wypełniały otaczającą mnie atmosferę. Ich nieskończona rozmaitość i niesłabnąca intensywność wprost mnie oszałamiały. Ów koncert ku czci Boga nie miał końca. Najistotniejsze było dla mnie to, że równocześnie śpiewane były setki pieśni i wszystkie wyrażały cześć dla atmosfera pełna chwały, której samym centrum był Bóg. Don pisze: Wszędzie wokół odbywało się wychwalanie Boga i miało ono w całości charakter muzyczny, choć składało się z melodii i dźwięków, których nigdy wcześniej nie słyszałem. Pośród muzyki rozbrzmiewały słowa takie jak: „alleluja!”, „chwała!”, „cześć Bogu!”, „chwalmy Króla!”. Nie wiem, czy śpiewali je aniołowie, czy też ludzie. Czułem się tak zachwycony, do tego stopnia ogarnięty panującym w niebie nastrojem, że się nie rozglądałem. Moje serce przepełniała najgłębsza radość, jakiej kiedykolwiek doświadczałem. Ja nie śpiewałem, a jednak czułem się, jak gdyby moje serce wprost rozbrzmiewało tą samą intensywną energią i radością, jaka mnie że śpiewano jednocześnie tysiące hymnów, wszystko idealnie ze sobą harmonizowało. Każdy dźwięk zlewał się z resztą i ją uzupełniał, ale mimo tej mnogości śpiewanych harmonicznie psalmów Don umiał rozróżnić każdą pieśń. Były wśród nich hymny i psalmy, które Don sam śpiewał przez lata, ale też setki innych, których nie słyszał nigdy wcześniej: Moje uszy przepełniały zarówno klasyczne pieśni kościelne, jak i utwory chóralne o nowoczesnym brzmieniu czy chorały sprzed stuleci. Wywoływały we mnie poczucie głębokiego spokoju, a równocześnie najbardziej intensywnej radości, jaką w życiu dziwnego, że Don wrócił do życia na ziemię, śpiewając wraz z Dickiem: „What a friend we have in Jesus”!OCENA ŚWIADECTWA DONADon był martwy. Jego doświadczenie jest raczej pośmiertne niż z pogranicza śmierci. W chwili wypadku wracał z chrześcijańskiej konferencji. Już wtedy był oddanym chrześcijaninem – baptystą – który nie tylko znał i kochał Jezusa, lecz także wiódł przemienione życie skoncentrowane na miłości. W momencie śmierci był gotów pójść do nieba. Ośmielam się zasugerować, że to właśnie dlatego u progu śmierci nie doświadczył przeglądu życia w odróżnieniu od większości ludzi z NDE. Nie potrzebował go. Wszystko zostało już załatwione w czasie, który spędził na ziemi. W chwili śmierci był gotów pójść prosto pod bramy nieba. To wszystko, co opisał, miało miejsce przed wejściem. Pomyślcie tylko, jak musi być w środku!Don był gotów trafić pod samą bramę nieba. My również powinniśmy wyznaczyć sobie ten cel – żyć w taki sposób, by tuż po śmierci móc znaleźć się w niebie. Jeśli idziemy za Jezusem, zaczynamy z niecierpliwością wyczekiwać nieba; Biblia mówi nam, że Bóg pragnie wybawić nas od lęku przed Nim oraz przed śmiercią i sądem. Bóg jest miłością, a idealna miłość przepędza wszelki strach. Bóg cię kocha, a jeśli kroczysz z Nim przez życie, On pragnie, byś o tym wiedział. Jeśli naprawdę za Nim idziesz, On chce, byś z radością wyczekiwał życia po świecka apostołka (zob. s. 59), modliła się kiedyś u boku umierającego księdza, który miał za sobą dobre kapłańskie życie. W trakcie modlitwy miała wizję przygotowań, które już się odbywały, by powitać go w niebie. Dla nas też zostanie rozwinięty niebiański czerwony dywan, jeśli w tym życiu pójdziemy za Jezusem; i tak jak Dona Pipera, nas również przywita komitet powitalny złożony z ludzi, którzy towarzyszyli nam na drodze wiary albo którym my my, katolicy, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, co Don napisał o śpiewie w niebie. Nie przepadamy za zbiorowym śpiewem. Czasami uparcie się przed nim wzbraniamy. Ale nasze nieśmiertelne dusze zostały stworzone z miłością do śpiewu i z potrzebą śpiewu, zwłaszcza na chwałę Bożą. Duchowy śpiew karmi naszą nieśmiertelną duszę. Tam, gdzie jest płynący z serca żywy śpiew, w Kościele lub grupach modlitewnych, często ludzie wzrastają w wierze i niejednokrotnie dzieją się cuda. Co więcej, nie wejdziemy do nieba, dopóki nie uwolnimy się od wewnętrznego sprzeciwu względem duchowego OD AUTORAKsiążka 90 minut w niebie, którą napisali Don Piper i Cecil Murphey, została pierwotnie wydana przez wydawnictwo Revell z Grand Rapids w stanie Michigan. Choć jest to publikacja związana ze wspólnotą baptystów, polecam wszystkim chrześcijańskim księgarniom, by miały ją na półce. To bardzo poruszająca opowieść. Bez wahania oceniam ją jako jedną z dziesięciu najlepszych książek, jakie kiedykolwiek sprawiedliwi jaśnieć będą jak słońce w królestwie Ojca 13, 43[Jezus] rzekł : „Młodzieńcze, tobie mówię, wstań!” A zmarły usiadł i zaczął 7, 14–15A wszelkie stworzenie, które jest w niebie i na ziemi, i pod ziemią, i na morzu, i wszystko, co w nich przebywa, usłyszałem, jak mówiło: „Zasiadającemu na tronie i Barankowi błogosławieństwo i cześć, i chwała, i moc, na wieki wieków!”Ap 5, 13Miastu nie trzeba słońca ni księżyca, by mu świeciły, bo chwała Boga je oświetliła, a jego lampą – Baranek. I w jego świetle będą chodziły narody, […] bo już nie będzie tam 21, 23–25Potem ujrzałem: a oto wielki tłum, którego nie mógł nikt policzyć, z każdego narodu i wszystkich pokoleń, ludów i języków, stojący przed tronem i przed Barankiem. Odziani są w białe szaty, a w ręku ich 7, 9I na oblicza swe padli przed tronem, i pokłon oddali Bogu, mówiąc: „Amen. Błogosławieństwo i chwała, i mądrość, i dziękczynienie, i cześć, i moc, i potęga Bogu naszemu na wieki wieków! Amen”.Ap 7, 11–12Czyściec istniejeDon Piper był w pełni gotowy na pójście do nieba już w momencie „śmierci”. Zjawił się u bram nieba bez uprzedniego przeglądu życia i bez konieczności uporania się z jakimikolwiek nieprzyjemnymi doświadczeniami. Prawdziwie kochał Boga i żył dla Niego oraz dla swojej rodziny. Jezus był jego najbliższym przyjacielem. Ale co z tymi, których stosunek do Boga jest w najlepszym razie oziębły, albo z tymi, którzy buntują się przeciw Niemu lub wyrządzili głębokie moralne i duchowe krzywdy wielu ludziom?To, czego doświadczyły niektóre osoby w stanie „śmierci”, można najlepiej zrozumieć w świetle katolickiego pojmowania czyśćca. Chrześcijanie innych wyznań mają problem z czyśćcem, głównie dlatego, że według nich nie jest to pojęcie biblijne. Proszę was więc teraz o odrobinę cierpliwości, ponieważ spróbuję wykazać, że czyściec jest jak najbardziej doktryną biblijną. (Możecie też przejść od razu do następnego rozdziału).Apokalipsa (21, 27) mówi o niebie: „nic nieczystego do niego nie wejdzie”3. Jest jednak całkiem jasne, że wielu ludzi, którzy uważają się za zbawionych, jest równocześnie przywiązanych do jakiegoś grzechu, nawet niejednego. Często wymagają przemiany, niejednokrotnie bardzo trudnej. Jeśli nie dojdzie do niej w tym życiu, może się ona dokonać, zanim wejdą do brzmi: Jak dokonuje się taka przemiana? Niektórzy wierzą, że po prostu zostaniemy „okryci płaszczem sprawiedliwości” (por. Iz 61, 10), ale Jezus mówił: „Nie ma bowiem nic skrytego, co by nie miało być ujawnione, ani nic tajemnego, co by nie było poznane i na jaw nie wyszło” (Łk 8, 17).Święty Paweł ostrzegał: „przyjdzie Pan, który rozjaśni to, co w ciemnościach ukryte, i ujawni zamysły serc. Wtedy każdy otrzyma od Boga pochwałę” (1 Kor 4, 5).Mówił również: „tak też jawne się stanie dzieło każdego: odsłoni je dzień [Pański]; okaże się bowiem w ogniu, który je wypróbuje, jakie jest. Ten, którego budowla wzniesiona na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę; ten zaś, którego dzieło spłonie, poniesie szkodę: sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogień” (1 Kor 3, 13–15).Słowo „czyściec” – po łacinie purgatorium – pochodzi od czasownika „czyścić” i w języku łacińskim jest tradycyjnie kojarzone z ogniem. W Nowym Testamencie wymienione są dwa rodzaje ognia i ich rozróżnienie jest niezmiernie ważne. O pierwszym z nich czytamy jako niegasnącym ogniu, przypominającym płonące wysypisko śmieci – w ten sposób przedstawiane jest piekło. W Piśmie Świętym opisany jest też jednak inny ogień. Jezus mówi: „Bo każdy ogniem będzie posolony” (Mk 9, 49). To właśnie ten ogień wypróbuje dzieło każdego człowieka; to „ogień złotnika” z Księgi Malachiasza (3, 2). Ten ogień nie niszczy, ale oczyszcza. Jeden reprezentuje zniszczenie, jakim jest piekło, a drugi jest obrazem oczyszczenia, jakim jest czyściec. Ogień służy zobrazowaniu tego, co dzieje się w czyśćcu, ale pamiętajmy, że to tylko wyobrażenie. To nie oznacza, że naprawdę płonie tam ogień. Święty Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian (3, 15) używa sformułowania: „tak jakby przez ogień”.Druga Księga Machabejska (12, 40–45) opisuje Judę, który po odkryciu, że jego polegli żołnierze poważnie zgrzeszyli, nosząc pogańskie symbole, zebrał kolektę i posłał do Jerozolimy, by ofiarowano modlitwę w ich intencji. „Dlatego właśnie sprawił, że złożono ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechu” (2 Mch 12, 45).Drugiej Księgi Machabejskiej nie ma w protestanckiej Biblii, ale istnieją mocne argumenty za tym, że powinna się tam znaleźć. Co więcej, księga ta jest znakomitym świadectwem wierzeń tamtej epoki, powszechnych również w czasach Jezusa. Gdyby Jezus odrzucał te przekonania, na pewno wyraźnie by to powiedział. Zamiast tego Chrystus mówi o grzechu, który nie zostanie odpuszczony „ani w tym wieku, ani w przyszłym”: „lecz jeśli [ktoś] powie przeciw Duchowi Świętemu, nie będzie mu odpuszczone ani w tym wieku, ani w przyszłym” (Mt 12, 32).Ze słów tych można wywnioskować, że Jezus miał świadomość, iż ludzie wierzyli w odpuszczenie niektórych grzechów „w przyszłym wieku”. Nie odrzucił tego poglądu, ale przemówił w sposób, który można zinterpretować jako jego aprobatę. Co więcej, w Pierwszym Liście św. Piotra Apostoła (3, 18–19) odkrywamy przesłanie, które jest przynajmniej częściowo podobne do tego zawartego w Drugiej Księdze Machabejskiej: „Chrystus […] zabity wprawdzie na ciele, ale powołany do życia przez Ducha […] poszedł ogłosić [zbawienie] nawet duchom zamkniętym w więzieniu”.Kim były owe duchy w więzieniu? To ci, którzy byli „niegdyś nieposłuszni” (1 P 3, 20). Piotr otwarcie wymienia tych, którzy w czasach Noego testowali Bożą cierpliwość, ale bez wątpienia chodzi tu o wszystkich „nieposłusznych” w Jezus głosił zbawienie tym duszom w więzieniu? Piotr odpowiada: „Dlatego nawet umarłym głoszono Ewangelię, aby wprawdzie podlegli sądowi w ciele po ludzku, żyli jednak w Duchu – po Bożemu” (1 P 4, 6). Innymi słowy, chociaż byli nieposłuszni Bogu tu, na ziemi, po drugiej stronie otrzymali drugą szansę, by odpowiedzieć Jezusowi i móc wejść do kolejnych rozdziałach zobaczymy, że dr Howard Storm, Angie Fenimore, Gloria Polo, George Rodonaia i kilka innych osób twierdzą, że dokładnie to przydarzyło im się podczas doświadczenia z pogranicza śmierci. Doktor Storm w młodości odrzucił Ewangelię. George Rodonaia nigdy jej nie poznał. Angie Fenimore popełniła samobójstwo. Gloria Polo sponsorowała aborcje. Każde z nich twierdzi, że znalazłszy się poza ciałem, spotkało Jezusa. Każde z nich doświadczyło czyśćca, stawiając czoła prawdzie o własnym życiu. Można powiedzieć, że dr Storm i Gloria Polo o włos uniknęli piekła. Angie Fenimore odwiedziła najgłębsze czeluści każde z tych doświadczeń – choć miały one miejsce w nieodległej przeszłości – odzwierciedla to, co opisuje Biblia, gdy Jezus tuż po swojej śmierci zszedł służyć duszom w też zauważyć, że choć Jezus powiedział do Dobrego Łotra: „Dziś będziesz ze Mną w raju” (Łk 23, 43), tak naprawdę sam znalazł się w niebie dopiero w momencie Wniebowstąpienia. Możliwe, że ów „raj” odnosi się tutaj nie do nieba, ale do wyższych rejonów czyśćca. Pamiętajmy, że tuż po śmierci Jezus poszedł głosić „duchom zamkniętym w więzieniu”, a więc w dniu zgonu odwiedził czyściec, a nie Richard Eby ma za sobą prawdziwe doświadczenie śmierci, które odmieniło jego życie i doprowadziło do porzucenia praktyki lekarskiej – w której odnosił sukcesy – na rzecz podjęcia posługi duszpasterskiej. Twierdzi, że Jezus powiedział mu wtedy: „W raju jest miejsce dla dusz, które przyjęły Mnie jako Zbawcę. […] Raj jest też moją niebiańską szkołą doskonalenia świętych. Musicie się nauczyć, jak zostać kapłanami i królami w moim królestwie, aby uczyć innych, jak czcić mojego Ojca w duchu i prawdzie”.Te słowa przywodzą na myśl wyższe sfery czyśćca. Obietnica dana Dobremu Łotrowi przez Jezusa, że jeszcze tego samego dnia dołączy do Niego w raju, ma więc sens, chociaż Jezus odszedł do Ojca dopiero w momencie Wniebowstąpienia. Należy jednak zachować ostrożność wobec nauki otrzymanej przez ludzi doświadczających NDE – również wobec stwierdzeń dr. Eby’ego (por. s. 244–245).Warto również wspomnieć historię Łazarza i bogacza. Zazwyczaj przyjmuje się, że bogaty człowiek poszedł do piekła – nazywa on jednak Abrahama ojcem, co świadczy o szacunku okazywanym przez duszę czyśćcową. Dusze w piekle musiałyby mieć jakiś przebiegły cel, by nazywać Abrahama ojcem. Jeszcze bardziej wymowne jest to, że bogaty człowiek chciał ostrzec swoich braci, by odmienili swoje życie. Widać tu spójność z wierzeniem, że dusze w czyśćcu mogą wstawiać się za nami, pozostającymi na ziemi. Dusze w piekle na pewno tego nie robią i nie chcą, byśmy otrzymywali ostrzeżenia co do naszego stylu życia. Historia Łazarza i bogacza jest jednak tylko przypowieścią, która ma dowieść pewnej racji, więc jest ważne, by nie wczytywać się przesadnie w różnych fragmentach Biblii znajdziemy pewne sprzeczności dotyczące zbawienia, które najlepiej można wyjaśnić tym, że oprócz nieba i piekła istnieje również czyściec. Z jednej strony Biblia zawiera wersety, w których wszystko wydaje się całkiem łatwe: „Albowiem każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, będzie zbawiony” (Rz 10, 13); „A łaskawość Pana na wieki wobec Jego czcicieli, a Jego sprawiedliwość nad synami [ich] synów, nad tymi, którzy strzegą Jego przymierza” (Ps 103, 17–18a); „Kto poda kubek świeżej wody do picia jednemu z tych najmniejszych, dlatego że jest uczniem, zaprawdę, powiadam wam, nie utraci swojej nagrody” (Mt 10, 42).Z drugiej strony istnieją fragmenty, które przedstawiają zbawienie jako coś bardzo wymagającego. „Wchodźcie przez ciasną bramę. Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, a wielu jest takich, którzy przez nią wchodzą. Jakże ciasna jest brama i wąska droga, która prowadzi do życia, a mało jest takich, którzy ją znajdują!” (Mt 7, 13–14).Te diametralne różnice można wytłumaczyć, jeśli przyjmiemy, że część z nich odnosi się do nieba, a inne mówią o „byciu zbawionym”, czyli o uniknięciu Jezusa również można odczytywać przez pryzmat różnych etapów zbawienia. „To bowiem jest wolą Ojca mego, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w Niego, miał życie wieczne. A Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6, 40). Nie powiedział: „ten, kto wierzy, pójdzie prosto do nieba”. Wydaje się jednak jasne, że do nadejścia końca czasów nie pozostaniemy uśpieni, wbrew temu, w co wierzą niektórzy ludzie. Mojżesz i Eliasz podczas wydarzenia, które nazywamy przemienieniem Pańskim, pojawili się przy Jezusie, a więc na pewno nie trwali w uśpieniu. Jezus obiecał Dobremu Łotrowi: „Dziś będziesz ze Mną w raju”, więc człowiek ten na pewno nie miał „zasnąć”. Okazuje się więc, że zbawienie będzie podzielone na etapy: pierwszy – gdy umrzemy, i drugi – który nastąpi na końcu to wyjaśniają, powołując się na „zmartwychwstanie ciała”. Ale czym ono jest? W niebie będziemy mieli ciało, ale nie będzie ono materialne. Jezus zmartwychwstał ciałem i duszą, ale to Mu nie przeszkodziło we wchodzeniu do zamkniętych pomieszczeń. „Ciało” Maryi w objawieniach jest oczywiście ciałem duchowym, chociaż my, katolicy, twierdzimy, że Matka Boża cieszy się teraz pełnią nieba – również tym wszystkim, co wiąże się ze „zmartwychwstaniem ciała”.Bardziej logicznym wyjaśnieniem tych zagadnień jest istnienie etapów zbawienia: to, że ktoś otrzyma życie wieczne, nie gwarantuje, że pójdzie do nieba w momencie śmierci. Oznacza jedynie, że uniknie wiecznego potępienia. Możliwe, że niektórzy ludzie pozostaną w czyśćcu aż do końca OD AUTORAW orędziach fatimskich, zatwierdzonych przez Kościół katolicki, jedna z kontrowersji dotyczy tego, co odpowiedziała Najświętsza Maryja Panna, gdy Łucja zapytała Ją o dwie młode kobiety, które zmarły. Maryja odrzekła, że jedna z nich pozostanie w czyśćcu aż do końca czasów. Nie stoi to w sprzeczności ze świadectwem Angie Fenimore (por. s. 141).Byłem umarły, a oto jestem żyjący na wieki wieków i mam klucze śmierci i 1, 18Ten zaś czyni to dla naszego dobra, aby nas uczynić uczestnikami swojej 12, 10„Panowie, co mam czynić, aby się zbawić?” „Uwierz w Pana Jezusa – odpowiedzieli mu – a zbawisz siebie i swój dom”.Dz 16, 30–31Wtedy przejrzą oczy niewidomych i uszy głuchych się otworzą. Wtedy chromy wyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło wykrzyknie. Bo trysną zdroje wód na pustyni i strumienie na 35, 5–61NDE – skrót od angielskich słów near-death experience [przyp. tłum.].2 Wszystkie cytaty w tym rozdziale za: D. Piper, C. Murphey, 90 minut w niebie, tłum. K. Bednarek, Radom 2011, s. 19–31 [przyp. tłum.].3 O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie cytaty biblijne podano za: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wyd. 5, Poznań 2000 [przyp. tłum.]. Kurowski powiedział w swoim studium biblijnym „Zwierzęta w niebie, zwierzęta w raju”: … Czy psy, koty, konie i inne zwierzęta idą do nieba? Chociaż Biblia nie wysuwa się wprost i nie mówi „tak”, to poprzez dyskusję na temat odkupienia Bożego stworzenia sugeruje, że nasze zwierzęta powitają nas w nowym […] Maria Simma wielokrotnie podkreślała, że dusza będąca w czyśćcu nie opuści go, dopóki nie ustąpią skutki jej grzechów, dopóki nie zostaną załatwione pewne sprawy. Jeśli ktoś np. prowadził grzeszne życie, dopuszczał się kradzieży, nabywał rzeczy w sposób nieuczciwy, to nie opuści czyśćca, dopóki nie zostaną naprawione krzywdy. Maria stała się znana w wielu wioskach austriackich między innymi dlatego, że dusze często przychodziły do niej i prosiły ją, aby udała się do ich domów i kazała ojcu albo bratu czy synowi lub innemu krewnemu oddać komuś określoną kwotę pieniędzy, jakąś nieruchomość czy daną rzecz, którą w przeszłości nieuczciwie nabył zmarły. Osoby takie były zdumione, że Maria tak wiele wie o nich i o ich życiu, więc często słuchały jej poleceń. Maria mówiła także, że cierpienia w czyśćcu są nieporównywalnie większe aniżeli na ziemi. Jedna z dusz powiedziała jej o pewnym ojcu rodziny, który przez zaniedbanie i lenistwo stracił pracę. Z tego powodu jego dzieci bardzo cierpiały. Po śmierci cierpienia ojca w czyśćcu były o wiele intensywniejsze aniżeli te, które odczuwałby, gdyby musiał ciężko pracować na ziemi. Po raz kolejny potwierdza się, że aby trafić do Nieba, trzeba pamiętać o miłości bliźniego i czynieniu dobra. Trzeba także starać się tak ułożyć swoje życie, by uniknąć wiecznego potępienia i nie cierpieć tylu mąk w czyśćcu ani nie przysparzać tego cierpienia bliskim, którzy muszą znosić skutki grzechów swoich krewnych. W CZYŚĆCU SĄ TAKŻE DZIECI Simma przypomniała, że wszyscy ludzie mają sumienie, które pozwala im odróżnić dobro od zła i przez to uniknąć wiecznego potępienia. Chociaż sama Maria nigdy nie rozmawiała z duszą samobójcy, to jednak od innych dusz dowiedziała się, że często osoby takie targnęły się na swoje życie dlatego, że inni ich doprowadzili do takiego stanu przez oszczerstwa lub lekceważenie. Co ciekawe, w czyśćcu są nawet dzieci. Simma podała przykład dziewczynki czteroletniej, która miała siostrę bliźniaczkę. Dzieci cierpią męki czyśćcowe znacznie krócej i są one dla nich mniej dotkliwe ze względu na brak dobrze wykształconej świadomości. Maria mówiła, że pewna dziewczynka otrzymała od rodziców jako prezent świąteczny lalkę. Taki sam podarunek otrzymała również jej siostra. Jednak ta mała dziewczynka zniszczyła potajemnie swoją lalkę, wiedząc, że nikt na nią nie patrzył, a następnie położyła ją na miejscu lalki siostry. Ta mała dziewczynka chciała w ten sposób wyrządzić krzywdę swojej siostrze. Wiedziała, że robi źle, stąd kara czyśćcowa. Maria zauważyła, że w rzeczywistości dzieci często są podatne na zło. Stąd konieczne jest zwalczanie w nich zwłaszcza kłamstwa. WOLNOŚĆ OD WSZELKICH PRZYWIĄZAŃ Maria Simma powiedziała także, że zawsze trzeba mieć nadzieję, że nawet wielki grzesznik ukorzy się i całkowicie zawierzy się Panu Bogu, unikając piekła. Trzeba też jednak pamiętać o tym, że grzechy przeciwko Duchowi Świętemu nie będą odpuszczone, czyli gdy na przykład ktoś zuchwale grzeszy w nadziei miłosierdzia Bożego. Jaka jest więc rola skruchy i pokuty w momencie śmierci? Skrucha jest bardzo ważna. Grzechy skruszonej duszy są odpuszczane w każdym przypadku, ale pozostają ich skutki. Dusza pragnąca od razu pójść do Nieba, musi być wolna od wszelkich przywiązań. Simma opowiedziała przypadek kobiety, która – jak sądzono – z pewnością trafiła do piekła. Okazało się jednak, że w momencie tragicznej śmierci kobieta ta powiedziała Bogu: Masz prawo do mojego życia, ponieważ w ten sposób nie będę już w stanie Cię obrażać. I dzięki temu aktowi skruchy została ocalona od piekła. Ten przykład jest bardzo istotny, gdyż pokazuje, że skrucha wyrażona w chwili śmierci może nas zbawić. To nie znaczy, że od razu pójdziemy do Nieba, ale unikniemy wiecznego potępienia. Maria wyjaśniła, że w chwili śmierci jest czas, w którym dusza wciąż ma szansę zwrócić się ku Bogu, nawet po grzesznym życiu. Pan daje kilka minut, aby każdy z nas żałował za swoje grzechy i pogodził się z wolą Bożą. Człowiek przed śmiercią jest atakowany przez legiony demonów. Może się jednak oprzeć ich atakowi dzięki całkowitemu zwróceniu się do Pana. Maria zapytana o to, jakiej rady udzieliłaby każdemu, kto chce stać się świętym na ziemi, odpowiedziała: Bądź bardzo pokorny. Nie musisz zajmować się sobą. Duma jest zła. Stanowi największą pułapkę. Maria powiedziała także, że aby nie musieć cierpieć w czyśćcu mąk – które notabene są tak samo ciężkie, jak w piekle, tyle że w czyśćcu jest nadzieja i pewność spotkania się twarzą w twarz z Bogiem po całkowitym oczyszczeniu – trzeba mieć głębokie zaufanie do Stwórcy. Podała przykład księdza i młodej kobiety, cierpiących z powodu gruźlicy. Oboje znaleźli się w szpitalu. Młoda kobieta mówiła do kapłana: Prośmy Boga, aby móc cierpieć na ziemi tyle, ile to konieczne, aby przejść bezpośrednio do Nieba. Ksiądz odpowiedział, że on nie ma dość odwagi, by o to prosić. Siostra zakonna, która była świadkiem rozmowy, opowiadała później, że młoda kobieta, która umarła pierwsza, poszła prosto do Nieba. Ksiądz zaś, który skonał później, trafił do czyśćca. Objawił się zakonnicy i powiedział: Gdybym tylko miał takie samo zaufanie, jak ta młoda kobieta, wtedy poszedłbym prosto do Nieba. CO DUSZE CZYŚĆCOWE WIEDZĄ O NAS? „Dusze czyśćcowe wiedzą o nas i naszych czasach o wiele więcej, niż sądzimy. Wiedzą np., kto bierze udział w ich pogrzebie, czy uczestnicy modlą się, czy też tylko idą w kondukcie po to, aby wykazać się obecnością, co dziś jest częstym przypadkiem. I czy po ofierze od razu się wychodzi, bez pełnego uczestnictwa we Mszy świętej, co wszak duszom pokutującym mogłoby pomóc najbardziej. Nabożny udział we Mszy świętej pomaga zmarłym bardziej, niż towarzyszenie ciału na cmentarz; często bowiem idzie się tam tylko po to, by być widzianym, a to duszom nie pomaga. Dusze czyśćcowe wiedzą też o wszystkim, co się o nich mówi i co się dla nich robi. Są o wiele bliżej nas niż sądzimy; są bardzo blisko nas.” Maria Simma – „Moje przeżycia z duszami czyśćcowymi.” Bardzo ważne ostrzeżenie Oczernianie i obmawianie bliźniego są jednymi z najgorszych wad, które wymagają długiego oczyszczania. Maria dała przykład pewnej kobiety, która zmarła podczas aborcji i mężczyzny, który znany był z częstych praktyk religijnych, ale nie miał w sobie dość pokory. Dlatego często krytykował i naśmiewał się z innych. Maria została poproszona o to, aby dowiedziała się, co się stało z duszami zarówno kobiety, jak i mężczyzny, którzy zmarli niemalże w tym samym czasie. Ku wielkiemu zdziwieniu pytających Maria dowiedziała się, że kobieta była już dawno w Niebie, zaś mężczyzna pozostawał w czyśćcu. Ludzie byli bardzo zdziwieni. Kobieta bowiem dopuściła się dzieciobójstwa, a mężczyzna często chodził do kościoła i prowadził pobożne życie. Maria szukała więc więcej informacji, myśląc, że się pomyliła. Okazało się jednak, że nie było pomyłki. Oboje zginęli praktycznie w tym samym momencie, jednak kobieta miała doświadczenie głębokiej skruchy i była bardzo skromną osobą, podczas gdy mężczyzna krytykował wszystkich, zawsze narzekał i źle mówił o innych. To dlatego jego czyściec trwał tak długo. Maria stwierdziła: Nie wolno nam sądzić po pozorach. Pobierz książkę: Moje przeżycia z duszami czyśćcowymi: Maria Simma: – kliknij ****** Simma zgodnie z zaleceniami św. Ludwika Grignion de Montfort złożyła ślub czystości Matce Bożej i ofiarowała całe swoje życie, aby nieść pomoc duszom w czyśćcu cierpiącym przez modlitwę, cierpienie i apostołowanie. Katechizowała, a także służyła pomocą w przygotowywaniu dzieci do Pierwszej Komunii Świętej. CZYŚCIEC TO WSPANIAŁY WYNALAZEK PANA BOGA Maria Simma, podobnie jak niektórzy święci w sposób szczególny pomagający duszom w czyśćcu cierpiącym, wielokrotnie powtarzała, że czyściec to wspaniały wynalazek Pana Boga, dzięki któremu dusze mogą uwolnić się od wszelkich ziemskich przywiązań i całkowicie oczyszczone pójść na spotkanie z Panem Wszechświata. Według Simmy grzechy, które najczęściej prowadzą do czyśćca, to grzechy przeciw miłości Boga, przeciw miłości bliźniego, zatwardziałość serca, wrogość, oczernianie, oszczerstwa itp. Oczernianie i obmawianie bliźniego są jednymi z najgorszych wad, które wymagają długiego oczyszczania. Czy psy idą do nieba? 2014-07-16 21:18:55; Czy psy po śmierci idą do nieba? Jak uważacie? 2018-07-07 12:41:54; Czy zwierzęta po śmierci idą do nieba? 2009-05-22 22:01:12; Czy po śmierci wszyscy idą do nieba? 2011-05-04 18:47:51; Ludzie po śmierci idą do piekła/ nieba a co ze zwierzętami? 2010-11-08 21:56:45; Zwierzęta idą do Czy człowiek który popełnił samobójstwo może iść do nieba?? Autor Wiadomość Dołączył(a): So lut 28, 2009 15:22Posty: 345 No cóż, chyba taka odpowiedź musi mi wystarczyć =) Ale jeszcze jedno, nie jestem katolikiem, jak popełnię samobójstwo to Kościół pomodli się też za mnie? _________________leć wysoko! prosto pod sztandar WOLNOśCI!Nigdy nie ufaj maszynom... i kobietom. Śr mar 18, 2009 15:12 ThinAir Dołączył(a): Pt sty 09, 2009 13:41Posty: 125 Na to możesz liczyć. _________________ Śr mar 18, 2009 15:16 szumi Moderator Dołączył(a): Pt sty 04, 2008 22:22Posty: 5619 Lot Orła napisał(a):Ale jeszcze jedno, nie jestem katolikiem, jak popełnię samobójstwo to Kościół pomodli się też za mnie? Ale nie jesteś katolikiem, bo nie jesteś ochrzczony w Kościele Katolickim, czy po prostu "przestałeś" uważać się za katolika? Bo jak jesteś ochrzczony w Kościele Katolickim, to zawsze już w nim będziesz i Kościół zawsze się za Ciebie modli. Podczas każdej Eucharystii. _________________Η αληθεια ελευθερωσει υμας... Veritas liberabit vos... Prawda was wyzwoli... (J 8, 32b) Śr mar 18, 2009 16:41 Killim Dołączył(a): Śr mar 18, 2009 16:07Posty: 17 Moim zdaniem wszystko zależy od okoliczności. Bo gdy np. ktoś jest już zniszczony psychicznie, wręcz szalony nie czyni tego by np. uciec przed problemami, a z owego szaleństwa/bezsilności. Śr mar 18, 2009 17:15 Anonim (konto usunięte) Kościół katolicki zawsze nauczał, że do nieba 'wisielce' nie idą. Dawniej jeżeli ktoś się powiesił, ksiądz odmawiał mu pochówku. Argumentowano to, tak, że życie jest darem od Boga i nie wolno go odrzucać. Teraz to się oczywiście zmienia, zmienia się też podejście KK. Co mnie w sumie nie dziwi. Pt mar 20, 2009 22:51 saxon Dołączył(a): Pn cze 01, 2009 10:00Posty: 5103 User napisał(a):Kościół katolicki zawsze nauczał, że do nieba 'wisielce' nie idą. Zatem na podstawie:Regulamin napisał(a):§ II: Prawa i obowiązki użytkownika:3. (...)Poglądy, jeśli stanowią oskarżenia, powinny zawierać argumenty, a nie jedynie nie podlegające dyskusji stanowiska. Ciężar dowodzenia oskarżenia spoczywa na oskarżającym, a brak dowodu jest równoznaczny z oszczerstwem. Poproszę o udowodnienie tego - w przeciwnym razie zostanie to uznane za oszczerstwo i w konsekwencji spowoduje usunięcie oczerniającego z forum. Pt mar 20, 2009 23:14 zenon52 Dołączył(a): N lip 24, 2011 14:37Posty: 440 Re: Czy człowiek który popełnił samobójstwo może iść do nieb Po pierwsze kto może wyręczać Boga, kto pójdzie do nieba. Po drugie samobójstwo jako ucieczka przed karą i samobójstwo w wyniku choroby psychicznej (np depresji) popełnione nie w pełni świadomie to dwie różne rzeczy. Kolejna sprawa, za wiekszość samobójstw jestesmy współodpowiedzialni np. nie okazując miłosierdzia wzgledem takiej osoby-rozmową, zrozumieniem. A więc egoizm człowiek i pycha powoduje, że ocenia drugiego. Nie osądzajmy bo sami będziemy oceniani. Wt sty 03, 2012 23:52 zenon52 Dołączył(a): N lip 24, 2011 14:37Posty: 440 Re: kanap napisał(a):Odpowiedz brzmi , może - polecam książkę Wilhelma Huenermanna Święty i diabeł jest o świętym proboszczu z Ars ale jest wzmianka o kobiecie ,która po samobójczej śmierci męża była w rozpaczy i przypadkiem słysząc o proboszczu Janie Mari Vianney postanawia udać się do Ars po przybyciu ma wiele problemów aby dostać się do proboszcza tłum wiernych z całej Francji odwiedzają to miejsce ale kiedy się jej to udaje bez słowa wyjaśnień zaraz po spojrzeniu na ta kobietę (nie znając jej ) Vianney mówi nie martw się twój mąż został zbawiony (i tutaj wyjaśnia powody zbawienia , więcej [jakieś dwa zdania , które wyleciały mi z głowy a nie chce mi się ich szukać] w książce).Proszę jest odpowiedz. W średniowieczu np nie chowano samobójców ponieważ Kościół dysponował bardzo słabą wiedzą lub jej brakiem z zakresu psychologi rozwiniętej pod koniec 19 wieku. Wt sty 03, 2012 23:55 Anonim (konto usunięte) Re: Czy człowiek który popełnił samobójstwo może iść do nieb Kiedyś już o tym pisałam. Samobójstwa nie popełnia się z pełną świadomością tego czynu. Instynkt życia jest silny. Planowanie samobójstw jest jednym z objawów klinicznych niektórych zaburzeń psychicznych. Psychologia opisuje zawężanie się pola świadomości w przypadku myślenia o samobójstwie, tak,że w końcu staje się to dominującą i obsesyjną myślą człowieka. Jeśli nie ma pełnej świadomości popełnianego grzechu, nie ma grzechu ciężkiego. Poza tym człowiek spadając z 10 piętra możesz jeszcze zawołać: Boże przebacz!Są więc uzasadnione przesłanki, że wierzymy w zbawienie tych ludzi. Śr sty 04, 2012 0:09 Wyświetl posty nie starsze niż: Sortuj wg Nie możesz rozpoczynać nowych wątkówNie możesz odpowiadać w wątkachNie możesz edytować swoich postówNie możesz usuwać swoich postówNie możesz dodawać załączników
Jest to wampiryzm energetyczny. Wszelkie rytuały odprowadzania Duszy oparte na wysyłaniu jej do „nieba” czyli hologramu z 5 poziomu, zamiast na poziom pierwotnej mocy stwórczej = Czystego Światła = Źródła Wszystkiego Co Jest, mogą przynieść więcej szkód niż pożytku. Zwerbowanie takiej Duszy może nawet zagwarantować, że
Wasza Świątobliwość, czy mój dziadek, który nie jest katolikiem, ale jest człowiekiem, który nie chce czynić nic złego, pójdzie po śmierci do nieba? Innymi słowy, jeśli ktoś nigdy nie czyni pokuty, jak wielki grzech musi popełnić, żeby pójść do piekła? Niech Cię Bóg błogosławi, Ivan, 13 lat, Chiny Drogi Ivanie, Jezus ogromnie nas kocha i chce, żebyśmy poszli do nieba. Wolą Boga jest, żeby wszyscy ludzie zostali zbawieni. Jezus towarzyszy nam do ostatnich chwil naszego życia, abyśmy mogli być z Nim zawsze. A pozory mogą nas mylić. Niektórzy myślą na przykład, że jeśli nie wypełnia się co do joty wszystkich nakazów Kościoła, automatycznie idzie się do piekła. A tak naprawdę Jezus jest obok nas przez całe nasze życie, aż do ostatniej chwili!, aby nas zbawić. Kiedyś pewna kobieta przyszła do świętego kapłana, który nazywał się Jan Maria Vianney. Był on proboszczem w Ars we Francji. Kobieta zaczęła płakać, ponieważ jej mąż popełnił samobójstwo, skacząc z mostu. Była zrozpaczona, sądziła bowiem, że jej mąż trafił do piekła. Jednak ksiądz Vianney powiedział do niej: "Między mostem a rzeką jest jeszcze Boże miłosierdzie". Papież Franciszek Fragment pochodzi z książki: "Dzieci piszą listy, papież Franciszek odpowiada" Tworzymy dla Ciebie Tu możesz nas wesprzeć.
wedlug katolików bogaty nie może iść do nieba. Przez Gość prawi 118, Grudzień 29, 2017 w Dyskusja ogólna. Polecane posty. Gość prawi 118 Gość prawi 118
Kilka dni temu otrzymałem następujące pytanie nad, którym cały czas myślę: „Co Pan uważa na temat ludzi, którzy odebrali sobie życie przegrywając z depresją?” Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie musimy kierować się tym, co mówi nam Pismo Święte. A w Biblii nie ma słowa o skazywaniu samobójców przez Boga na piekło i wieczne potępienie. Człowiek jest zbawiony z łaski Boga za darmo, niezaleznie od tego, co zrobi ze swoim życiem. Wynika to między innymi z Listu do Efezjan: „Łaską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie jest z was, dar to Boży jest” Najważniejsza w naszym życiu jest wiara, a nie dobre uczynki, albowiem dobre uczynki mają wynikać z naszej wiary. Podstawą Zbawienia jest wiara w Jezusa Chrystusa. Jeśli człowiek zatem pozbawi się życia, nie ma to wpływu na Zbawienie jego duszy. To jego wybór. Mamy wszakże wolną wolę i sami decydujemy o swoim na pewno tego nie pochwala, gdyż to On daje nam życie i jedynie On ma prawo decydować, kiedy człowiek umrze. Tym niemniej, wiele na co dzień zależy od nas, gdyż możemy zapobiec rozmaitym tragediom. Musimy nauczyć się dostrzegać człowieka w drugim człowieku, rozmawiać z ludźmi, dostrzegać ich problemy. Być może w ten sposób uratujemy kiedyś komuś życie. « Nienawiść wywodzi się z głębokiego lęku! Poranne bieganie po lesie! »
. 175 456 243 104 429 483 469 256

czy samobójcy mogą iść do nieba